Ergonomia na co dzień - kuchenne serce domu

Kuchnia, jadalnia i salon należą do strefy dziennej. Właśnie w tych pomieszczeniach toczy się codzienne
życie mieszkańców. Muszą więc być one funkcjonalne, wygodne, dopasowane do potrzeb rodziny; powinny
też stanowić wizytówkę domu.

Każda rodzina ma indywidualne potrzeby, upodobania i gusty. Planując przestrzeń wewnątrz domu, trzeba
wziąć pod uwagę liczbę przyszłych mieszkańców, ich tryb życia i potrzeby. Warto też zadać sobie kilka zasadniczych pytań, aby odpowiedzi na nie zarysowały plan potrzeb domowników. Po ich usystematyzowaniu można rozpocząć etap realizacji.

Przestrzeń
Niezależnie od tego czy kuchnia będzie otwarta czy zamknięta, powinna razem z jadalnią i salonem tworzyć jeden ciąg funkcjonalny. Wielkość tych pomieszczeń powinna być powiązana z wielkością domu, a więc również z ogólnym budżetem całej inwestycji. W małym domu można połączyć funkcje kuchni i jadalni z pokojem dziennym. Kuchenne okna najlepiej, aby wychodziły na wschód lub północ, co nie pomoże nie przegrzewać tego pomieszczenia latem. Bardzo często kuchnię planuje się tak, aby z jej okien widać było furtkę lub wejście do domu. Okna salonu skierowane są wtedy na południe lub zachód, Jadalnię zaś bardzo często umieszcza się w specjalnie zaprojektowanym wykuszu. Liczba i wielkość okien zależy od wielkości pomieszczeń; przyjmuje się, że powierzchnia okien nie powinna być mniejsza niż 1/8 podłogi.

Podstawowe pytania o kuchnię:
• Jak duży ma być cały dom?
• Ile osób będzie mieszkać w nim na co dzień?
• Czy będziemy zapraszać gości?
• Czy goście będą nocować?
• Kto będzie korzystać z kuchni/jadalni/salonu (np. czy będą to osoby starsze lub mniej sprawne)?
• Czy kuchnia ma być pomieszczeniem
otwartym czy zamkniętym?
• Czy kuchnia ma być jedynie miejscem
przygotowywania posiłków?
• Czy stół jadalny ma stać w kuchni?

Ergonomia
Kuchnia może być zamknięta lub otwarta, mała lub duża, ze stołem lub osobną jadalnią - to raczej kwestia osobistych preferencji i wyborów. Najważniejsze, aby była funkcjonalna. Nie ma norm określających jej wielkość. Planując kuchenne wnętrze, należy uwzględnić zasady ergonomii, aby zminimalizować wysiłek podczas pracy. Istotne jest, aby poszczególne przestrzenie funkcjonalne - strefa magazynowa (szafki,
lodówka), strefa morka (zlewozmywak, zmywarka), strefa gotowania, blaty robocze i miejsce do jedzenia połączyć w wygodną całość. Ciąg kuchenny to swoista linia technologiczna, której organizacja powinna być dostosowana do występujących po sobie czynności:
najpierw lodówka, z której wyjmowane są produkty, następnie zlew, najdłuższy blat (ok. 80-120 cm), który sluży do przygotowywania posiłków, a na końcu kuchenka i krótszy blat pomocniczy (wystarczy nawet ok. 40 cm). Nie każda kuchnia jest tak duża, aby zmieścić wszystkie sprzęty w jednym rzędzie. W takim przypadku przestrzenie funkcjonalne można połączyć w trójkąt, którego suma boków nie będzie większa niż 650 cm. Przestrzeń między blatami zaplanowanymi naprzeciwko siebie powinna wynosić ok. 120-165 cm, aby umożliwić wygodne poruszanie się między nimi. To wystarczająca odległość do swobodnego otwierania szuflad, bezkolizyjnego poruszania się po kuchni oraz korzystania z wielu urządzeń równocześnie. Z kolei zbyt duża przestrzeń między nimi będzie zakłócać sprawne poruszanie się w kuchni. Również rozmieszczenie sprzętów powinno być zgodne z podstawami ergonomii, np. zmywarkę lepiej umieścić po prawej stronie zlewu w przypadku osób praworęcznych, a po lewej - leworęcznych. Wielkość kuchni najlepiej planować w oparciu o przewidywalną ilość sprzętów i urządzeń, uwzględniając długość blatów pomiędzy nimi.

Aranżacja
Współczesne kuchnie same w sobie stanowią charakterystyczny punkt domu i wpisują się zazwyczaj w spójną koncepcję aranżacyjną całego wnętrza. Coraz częściej można tu spotkać rozbudowane wyspy o różnych kształtach i funkcjach; optycznie łączące pomieszczenia i równocześnie wydzielające miejsce pracy od części jadalnej.
Dopasowane formy mebli:
- poprzez kolorystykę, rodzaj oklein, a przede wszystkim styl
- stają się dopełnieniem lub wyróżnikiem całej aranżacji wnętrza. Niebanalne pomysły i śmiałe wizje przemieniają dziś kuchnie w eleganckie i estetyczne pomieszczenia pełne funkcjonalnych rozwiązań takich jak duże, pojemne garderoby, odważne często połączenia szkła, metalu i drewna nadające kuchniom szyku, wykorzystywanie nowoczesnych urządzeń i technologii - np. zlewów zintegrowanych z blatem, ciągu różnych płyt grzewczych umożliwiających tradycyjne gotowanie (gazowe, indukcyjne), gotowanie na parze, grillowanie.
Dopełnieniem są zawsze dodatki decydujące o ostatecznym odbiorze pomieszczenia - oświetlenie, grafiki i fotografie czy dekoracje okien. Warto dobierać je umiejętnie i z umiarem. Niewątpliwie bowiem kuchnia jest dzisiaj znacznie więcej niż miejscem przygotowywania posiłków.

Popularne typy zabudowy kuchni:

Kuchnia laboratorium - mała kuchnia zaplanowana jako miejsce przygotowywania posiłków; ergonomiczna; rzadko stosowana w domach jednorodzinnych.

Kuchnia ze stołem - większa powierzchnia użytkowa pozwala zmieścić nie tylko potrzebne sprzęty i urządzenia, ale również stół integrujący życie rodzinne.

Kuchnia otwarta - rozwiązanie dla osób towarzyskich, lubiących wspólne gotowanie i porządek. Daje duże możliwości aranżacyjne.

Oprócz standardowych rodzajów zabudowy można zastosować układ wyspowy (szafki umieszczone pośrodku pomieszczenia tworzą wyspę dostępną z czterech stron lub półwysep - dostępny z trzech stron).

(treść i fot. Archipelag)