Od decyzji do instalacji – czyli o pompach ciepła krótko i na temat

Pompa ciepła to nieco skrótowe określenie na kotłownię (węzeł grzewczy), w którego skład wchodzi właściwa pompa ciepła, armatura i inne elementy, takie jak zbiornik na wodę. Taka kotłownia jest wyposażona w pompę i sprężarkę, które kondensują otrzymaną energię np. z powietrza czy z gleby, by oddać ciepło otoczeniu. Aby pompa mogła zadziałać, jedyne, czego potrzebuje, to prąd. Eliminuje to konieczność podłączania do domu instalacji gazowej czy innego źródła paliwa stałego czy ciekłego.

W związku z tym, jest to inwestycja ekologiczna, bezpieczna i oszczędna. Co jednak warto dodać - pompy ciepła instaluje się w obiektach, których powierzchnia jest nie mniejsza niż 100m² (im większa powierzchnia grzewcza, tym szybszy i bardziej zauważalny zwrot z inwestycji).

Rodzaje pomp ciepła

Pompy ciepła możemy podzielić na powietrzne i gruntowe. W polskim klimacie zdecydowanie lepszym wyborem jest ogrzewanie przy pomocy pompy gruntowej. Jest tak, ponieważ pompy powietrzne odzyskują ciepło z powietrza. Kiedy średnia temperatura roczna jest tak niska, jak w Polsce, pompa powietrzna traci na wydajności (nie może przetwarzać tak chłodnego powietrza na ciepłe). Natomiast temperatura w ziemi jest stała, niezależnie od pory roku i strefy klimatycznej. Dzięki temu pompa gruntowa zaspokaja 100% zapotrzebowania na energię potrzebną do ogrzania domu (CO) i wody użytkowej(CWU). Ponadto, w okresie letnim pompa ziemna może skutecznie chłodzić nasz dom, zastępując klimatyzację.

Wszystko o dolnym i górnym źródle

Na węzeł grzewczy oparty o pompę cieplną składają się dwa podstawowe elementy:

• ŹRÓDŁO DOLNE (ZD) - czyli ta część sytemu, która jest „pod” pompą ciepła. Może to być powietrze atmosferyczne (w przypadku pompy powietrznej), kolektor gruntowy poziomy (zakopywany płytko, lecz dość rozlegle pod powierzchnią ziemi) lub kolektor pionowy (odwierty sięgające na ogół od 60-130m wgłąb ziemi).

• ŹRÓDŁO GÓRNE (ZG) - przez które rozumiemy wszystko to co jest „za” pompą ciepła , czyli np. system ogrzewania podłogowego, kaloryfery, klimatyzacja, konwektory itp.

Na ogół kolejność wykonywania źródeł jest bardzo zbliżona w czasie, choć w przypadku wyboru kolektora pionowego odwiert można wykonać nawet na etapie tyczenia fundamentów (gdyż wspomniany odwiert może znajdować się pod budynkiem). Podczas gdy na kolektor poziomy musimy wygospodarować znaczną część działki, na powierzchni, której będzie mogła rosnąc tylko trawa. Warto jednak pamiętać, że można wykonać dolne źródło na każdym etapie budowy, a nawet w trakcie eksploatacji obiektu.

Ogólny koszt wykonania danego kolektora zależy od jakości gleby. Wbrew powszechnie krążącym opiniom o wysokiej cenie odwiertu, należy zaznaczyć, że cena za wykonanie kolektora poziomego w skrajnych przypadkach (mała wydajność energetyczna gleby) może być porównywalna z wykonaniem odwiertu. Najczęściej odwiert jest droższy o kilka, kilkanaście procent od kolektora poziomego, dając w zamian oszczędność powierzchni często drogo nabytej działki i co istotne, stabilniejsze źródło ciepła. 

Kolektor poziomy układa się na głębokości ok. 1,2 do 1,5m pod powierzchnią ziemi. Konieczne przy tym jest wykorzystanie koparki, aby na powierzchni (z reguły) kilku arów wykopała ona rowy o głębokości ok. 1,5m oddalone od siebie o ok. 1m. Wiąże się to oczywiście ze znaczną ingerencja w naszą działkę.

Inaczej sprawa się ma w przypadku kolektora pionowego. Na działkę przyjeżdża wiertnica, która najczęściej jest wielkości tradycyjnej „gruszki z betonem”. Odwiert wykonuje się nie dalej niż 25m od pompy ciepła, a sam odwiert ma średnicę ok. 14cm. Odwierty wykonują specjalistyczne firmy wiertnicze, metodami, które są dobierane do istniejącej struktury gleby.

Przyłącze do domu odbywa się najczęściej pod powierzchnią ziemi, czasem jeżeli jest to uzasadnione nad powierzchnią. Ewentualne przepusty w ścianach lub fundamentach dokonuje się metodą wiercenia bez udarowego, co nie powoduje naruszeń budynku. Całość wykonania kolektora pionowego, nie zajmuje więcej niż 2-3 dni wizyty firmy wiertniczej na budowie. Czas poświęcony na wykonanie kolektora poziomego zależy od sprawności ekipy wykonawczej, najczęściej prace trwają ok. kilku dni.

{Prace wiertnicze związane z pozyskaniem ciepła Ziemi są wykonywane na podstawie projektu geologicznego i podlegają zgłoszeniu przed ich rozpoczęciem organom administracji geologicznej (staroście) i są one wykonywane w oparciu o ustawę z dnia 04.02.1994 Prawo Geologiczne i Górnicze (Dz.U. Nr 27 poz. 97) z późniejszymi zmianami tj. wg stanu prawnego na dzień 10 września 2008, oraz stosowne przepisy wykonawcze: Rozporządzenie MOŚZNiL z dnia 19.12.2001 w sprawie projektów prac geologicznych (Dz.U. Nr 153 poz. 1777) i inne. Kwestią zgłoszeń i obsługą formalną zajmują się profesjonalne firmy wiertnicze.}

Wykonanie źródła górnego nie musi być specjalnie dostosowane do kooperacji z pompą ciepła. Kaloryfery, klimatyzacja czy ogrzewanie podłogowe mogą być zainstalowane tak samo przed podłączeniem do źródła dolnego, jak i po.